İbnu Huzeyme ve es-Sahih Ebu Bekir Muhammed ibn İshak ibnü Huzeyme en-Nisaburi. ö.311


223 (Safer)de Nisabur'da doğdu. İbnu Hibban'ın üstadıdır. Küçüklüğünden itibaren hadis ile ilgilenmeye başladı. İshak ibnu Raheveyh (v.238) ve Muhammed ibnu Humeyd (ö.230) den hadis dinledi. Fakat henüz fehmi ve basireti gelişmeden önce çocukken yazdığı için onlardan hadis rivayet etmemiştir. 17 yaşında hadis seyahatine başladı. Kuteybe'nin yanına gitmeyi ve O'ndan hadis dinlemeyi çok arzu ediyordu. Babası Qur'an ezberlemesi şartı ile O’na izin verdi."Böylece Qur'an'ı da ezberledim. Babam bana "Hatim ile Teravih namazı kıldırıncaya kadar bekle" dedi. Ramazan'da bunu da yapıp bayram olunca babam bana izin verdi. Bunun üzerine Merv'e gittim. Orada Muhammed ibnu Hişam'dan hadis dinledim. O sırada Kuteybe^'nin ölüm haberi geldi. (240.). "Bir çok yer dolaştı:

Nisabur'da İbnu Raheveyh
Merv'de Ali ibnuMuhammed
Rey'de Muhammed ibnu Mıhran
Şam'da Musa ibnu Sehl er-Remli
el-Cezire'de Abdulcebbar ibni'l-Ala'i
Mısır'da Yunus ibnu Abdi'l-A'la
Vasıt'ta Muhammed ibnu Harb
Bağdat'ta Muhammed ibnu İshak es-Sagani
Basra'da Nasr ibnu Ali el-Ezdi el-Cuhdami
Kufe'de Ebu Kureyb Muhammed ibnu el-A'lai dinledi.

Muhammed ibnu Gaylan, Utbe ibnu Abdullah el-Yahmedi, Ahmed ibnu Müni, Abdulcebbar ibni'l-Alai vd. ilerinden hadis aldı. el-Buhari, Müslim, ez-Zuhali'den hadis aldı. Kendi zamanında Horasan'da imamet ve hafıza bakımından en yüksek dereceye ulaştı.

Muhammed ibnu Abdi'l-Hakem Ahmed ibnu'l-Mübarek el-Mustemli ve Ebu Ali en-Nisaburi ,Yahya ibnu Muhammed ibnu Sa'd, torunu Ebu Tahir Muhammed ibnu Fadl Muhammed ibnu İshak O'ndan hadis rivayet ettiler. el-Buhari ve Müslim sahihlerinden başka yerlerde O'ndan hadis naklettiler.

Ebu Bekr ibnu Baleveyh:" Emir İsmail ibnu Ahmed'in yanındaydım. O sırada Emir, babasından naklen, isnadında hata ederek bir hadis rivayet etti. Bunun üzerine yaptığı hatayı derhal reddettim. Yanından çıktığımda Kadı Ebu Zerr’e:"Biz 20 yıldan beri bu hadisin hatalı olduğunu bilirdik de hiç birimizin reddetmeye gücü yetmezdi" dedi. O’na:"Rasulullah'a isnad edildiği halde içerisinde hata veya tahrif bulunan bir hadisi işitip de onu reddememem bana helal değildir"derken işittim demiştir."

Kitabının bütünü elimize gelmedi. el-Buhari ve Müslim'den sonra en sahih Kitap kabul edilir. A'zami Kitabı tahkik etti.